Saçkıran; kadın erkek birçok insanda ve her yaşta görülebilen bir saç dökülmesi hastalığıdır. Tıp dilinde alopesi denilen ve saç kaybı anlamına gelen bu hastalık bulaşıcı olma özelliği ile pek çok insanı olumsuz etkilemektedir. Dökülme saçlarda ve sakallarda bir anda başlar ve genellikle kafa derisinde yuvarlak saçsız alanların oluşmasına sebep olur. Bunun sonucunda kişinin estetik görünümü bozulur ve psikolojik olarak olumsuz etkilenmesine yol açar. Bununla birlikte hastalık bulaşıcı olabilir ve cildin sakal, kaş gibi diğer saçlı alanlarına da nüfuz edebilir. Eğer hastalık başlangıç seviyesindeyken farkedilir ve hızlı müdahale gerçekleşirse kısa zaman içerisinde iyileşme gözlenir. Bu hastalık, tedavi edilmediği ve tüm saç derisine yayıldığı takdirde kalıcı saç kayıplarına neden olabilmektedir.
Saçkıran Nedir?
Saçkıran, mantarların sebep olduğu bir saç dökülmesi hastalığıdır. Her ne kadar adına saçkıran denilse de bu hastalığa sebep olan mantarlar, saçta, deride, tırnakta ve ayak parmaklarında mantar enfeksiyonuna yol açabilir. Bu hastalığın erkek ve dişi olmak üzere iki çeşidi vardır. Dişi olarak adlandırılan, erkeğe oranla çok daha hızlı ve güçlü bir yayılma gösterir. Kafa derisinde her bölgeye kolayca yerleşebilir ve kalıcı hale gelebilir. Erkek saçkıran ise daha yavaş yayılım gösterir ve etki alanı dişi olana oranla çok daha dardır. Bu saç dökülmesi hastalığı kadın erkek herkeste görülmekle birlikte çocuklarda ve ergenlerde daha kolay ortaya çıkabilmektedir. Bunun en büyük nedeni, bu dönemde bünyenin daha zayıf ve hassas olmasıdır.
Saçkıran Nasıl Oluşur?
Saçkıran bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bağışıklık sistemi hastalıklarında nedeni bilinmeksizin, bağışıklık sistemi kendi hücrelerini yabancı olarak görüp onlarla savaşmaya başlar. Bunun sonucunda kıl köklerinin etrafındaki hücreler sitokin adında kimyasallar salgılamaya başlarlar, bu da saçların dökülmesine yol açar. Yani vücut kendi kıl köklerini yabancı gibi algılayıp, oralara antikor gönderiyor ve kıllar dökülmeye başlıyor. Genellikle saçlı deride, sakal ve kaşlarda dökülme nedeniyle açıklıklar oluşmaya başlıyor.
Saçkıranın Belirtileri Nelerdir?
Saçkıran hastalığı, başlangıçta genel olarak kendini küçük kabarcık ve sivilce olarak gösterir. Bu hastalığın ilk ve en önemli belirtisi budur. Kabarcık olan bölge bir süre sonra yayılır ve genişler. Daha sonra bu bölgede saçlar dökülmeye başlar. Bu bölgede saçlar zayıflar ve kırılgan bir hal alır. Başlangıçta saç dökülmesi geçicidir. Ancak kısa süre içerisinde tedavi edilmezse saç dökülmesi kalıcı kelliğe yol açabilir. Saçkıran olan bölgelerde nadiren de olsa sarı cilt lekeleri görülmektedir. Bununla birlikte saçkıran mantarı tırnaklarda da oluşmaktadır ve kendini tırnak şeklinde bozulmalar ve farklılıklar olarak gösterir.
Saçkıran Neden Olur?
Saçkıran hastalığının ortaya çıkmasında pek çok faktör etkili olabilir:
1) Genetik Faktörler
Bu hastalığın ortaya çıkmasında kişinin genetik yapısı önemli bir rol oynar. Bunun yanında bu kişilerde çevresel faktörler, stres, virüs gibi etkenler de hastalığı tetikleyebilir. Aile bireylerinde saçkıran vakası yaşamış kişilerde hastalığın görülme olasılığı daha fazladır. Yine ailesinde diyabet, romatoid artrit, tiroid hastalıkları, lupus benzeri başka otoimmün hastalıkların görüldüğü kişilerde de bu hastalığa yatkınlık olabilir. Bununla birlikte saçkıran hastalığının ortaya çıkması başka bir bağışıklık sistemi hastalığının da ortaya çıkacağı anlamına gelmez. Bu hastalığa yakalanan kişilerde astım, kansızlık ve tiroid hastalıklarına rastlandığı görülmüştür.
2) Bağışıklık Sistemi
Bağışıklık sisteminin her zaman vücudun dışarıdan gelen tehditlere karşı sert reaksiyon gösterip beden sağlığını koruması için yeterince güçlü olması gerekmektedir. Bağışıklık sistemi zayıfladığı takdirde, pek çok hastalık vücuda kolayca girip çeşitli problemlere yol açabilir. Bununla birlikte bazı hastalıklar bağışıklık sistemini iyice zayıflatır ve sistem görevini yerine getiremez hale gelir. Bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla birlikte, beyaz kan hücreleri, saç köklerindeki hücrelere savaş açar ve bu hücrelerin ölmesine sebep olabilir. Bu durum saçlarda ciddi oranda bir dökülmeye sebep olabilir. Eğer gerekli tedavi hızlı bir şekilde gerçekleştirilmezse, saç kökleri kendini yenileyemez ve saç derisinde açıklıklar meydana gelir.
3) Stres
Çağımızın en büyük problemlerinden biri olan stres, kişiyi psikolojik olarak olumsuz etkilemekle birlikte aynı zamanda vücudun sağlıklı işleyişine zarar vererek çeşitli hastalıklarla karşılaşmaya neden olabilir. Çeşitli etkenlerden dolayı ortaya çıkabilen stres, saçkıran oluşumuna da sebep olabilir. Genellikle genç yaşlarda ortaya çıkan saçkıran hastalığının ana sebeplerinden biri de strestir. Çocukluk döneminden itibaren stresli bir ortamda büyüyen çocukların ileride karşılaşacağı fizyolojik sorunlardan biri de saçkıran olabilmektedir. Bu nedenle genç yaşlardan itibaren stresten uzak bir hayat yaşamak, saçkıran gibi cilt hastalıklarının da önüne geçmeye yardımcı olur.
4) Tiroid
Tiroid bezlerinde meydana gelen herhangi bir sorun, kısa süre içerisinde bedenin diğer bölgelerine de ulaşarak vücudun sağlıklı işleyişini olumsuz etkileyebilir. Tiroid bezlerinde oluşan herhangi bir sorun; guatr, kansızlık gibi hastalıklara sebep olabilir. Bununla birlikte saçkıran hastalığının da en önemli nedenlerinden biri tiroid olarak karşımıza çıkmaktadır.
5) Dengesiz beslenme
Sağlıksız ve düzensiz beslenmek, yalnızca vücudun fonksiyonlarını olumsuz olarak etkilemekle kalmaz, aynı zamanda dış görünüşü ve saçları da olumsuz etkiler. Sağlıksız beslenme, zararlı yiyecek tüketimi ya da vücut için gerekli olan vitaminlerin yeteri kadar alınmaması durumunda saçlarda dökülmeler meydana gelebilir. Genelde bu tip vakalar saçkıran başlangıcı olarak kabul edilir ve dengeli ve düzenli bir beslenme programına sadık kalınarak tedavi edilebilir.
6) Kullanılan İlaçlar
Herhangi bir hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçlar, saç dökülmesine neden olarak saçkıran oluşumuna yol açabilir. Bu durum hastalar için yan etki olarak kabul edilir ve hayati bir önemi yoksa kullanılan ilaç değiştirilebilir. Ancak ilacın hayati önem taşıdığı ve yerine sunulacak başka bir ilaç aynı etkiyi göstermeği takdirde hasta ilacı saçkıran etkisine rağmen kullanmak durumunda kalabilir.
Saçkıran Nasıl Geçer?
Saçkıran tedavisinde birçok etkili yöntem kullanılmaktadır:
Kremler
Kortizon içeren kremler, hastalığın başlangıcında kullanılması halinde olumlu etkiler gösterir. Bu noktada hastalığın erken teşhis ve hızlı tedavi oldukça önemlidir. Tedavi için kullanılan kremlerin sadece sorunlu bölgeye dikkatli bir şekilde uygulamak gerekir.
Enjeksiyon Yöntemi
Saçkıran hastalığının ilerlediği ve saçlı deriye hızla yayıldığı durumlarda deri altına kortizon enjekte edilerek tedavi uygulanabilir. Genetik faktöre bağlı olarak ortaya çıkmayan saçkıran vakalarında uzun bir süre boyunca enjeksiyon yöntemi kullanılarak olumlu sonuçlar elde edilebilir.
İlaçlar
Krem ve enjeksiyonun yeterli olmadığı durumlarda ilaç tedavisi devreye girmektedir. Genelde diğer tedavi yöntemlerine göre daha fazla yan etki gösterebilen ilaçlar az tercih edilir.
Puva
Puva, ultraviyole ışınlarla saç derisine ilaç enjekte etme uygulamasıdır. ,diğer tedavilerin yanıt vermediği vakalarda bu yöntem kullanılabilir.
Sarımsak
Saçkıran hastalığının tedavisinde en çok kullanılan yöntemlerden biri de sarımsak uygulamasıdır. Ezilmiş sarımsak ve alkol karışımı sorunlu bölgeye düzenli olarak uygulandığı takdirde olumlu etkiler göstermektedir.
Saçkıran Ne Kadar Sürede Geçer?
Hiçbir hastalık için tedavi süresi net bir şekilde belirlenemez çünkü hastalığın seviyesi, hasta bünyesi ve tedavi yöntemi gibi birçok faktör iyileşme süresine etki eder. Saçkıran hastalığında da tedavi süreci; genetik faktörler, saç yapısı ve yaş gibi faktörlere bağlı olarak değişim gösterebilir. Genellikle bağışıklık sistemi güçlü olan hastalarda kısa sürede iyileşme gözlenir.
