Saç Dökülme Tipleri Nedir?
Saç telinin, yenilenme dışında, çeşitli nedenlerden dolayı fazla sayıda dökülmesi sonucu başın belirli bölgelerinde deri yüzeyinin görünür hale gelmesi veya tamamen ortaya çıkması yani çıplak bir görünüm kazanması saç dökülmesi olarak bilinir. Saç dökülmesi sadece saç telinin kaybı şeklinde olmaz. Saç telinde meydana gelen kopma, incelme, yoğunluk ve hacim kaybı da benzer görüntüleri ortaya çıkarabilir.
Saç dökülmesine yol açan faktörler
- Can sıkıntısı, stres gibi psikolojik nedenler
- Kullanılan çeşitli ilaçlar (tansiyon ilaçları, şişlik giderici ilaçlar, pıhtılaşma önleyici antikoagülanlar, epilepsi ilaçları, psikiyatride kullanılan bazı ilaçlar, doğum kontrol ilaçları, kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar)
- Kandaki başta demir ve çinko olmak üzere bazı mineral madde eksiklikleri,
- vitamin eksiklikleri,
- Hormonal ve irsi faktörler
- mevsim değişiklikleri,
- yanlış saç bakımı (fön, perma),
- Saça sürülen jöle, boya, krem, sprey gibi bibi zararlı kimyasallar,
- Kirlilik,
- Çeşitli cilt hatalıkları, diyabet, lupus gibi hastalıklar ve bazı ateşli hastalıklar,
- Gebelik, adet düzensizlikleri, menopoz
Bu faktörlerin bazıları hem kadınlarda hem de erkeklerde saç dökülmesine neden olan ortak faktörlerdir. Bazıları ise sadece kadınlarda saç dökülmesine neden olur.
Kadınlarda veya erkeklerde görülen saç dökülmesinin kaynağı ve buna bağlı olarak da tipi farklıdır. Saç dökülmesi, genellikle erkekleri daha çok etkiler. Saç dökülmesinin en yaygın görülen tipi hormonal ve genetik faktörlere bağlı olarak ortaya çıkan ve erkek tipi dökülme olarak adlandırılan saç dökülmesidir.
Saç kaybı, birçok rahatsızlığın göstergesi olarak ortaya çıkar. Saç dökülmesi beş farklı mekanizmada gerçekleşir.
Bunlar;
- Telogen effluvium,
- Anagen effluvium,
- Saç foliküllerinin yıkımı,
- Saç folikülü minyatürleşmesi,
- Saç şaftı anomalileri (Saç şaftı: saç kökünün bulunduğu, derinin epidermis tabakasındaki yuvadır. )
Telogen Effluvium
Telogen Effluvium, bir saç dökülmesi mekanizmasıdır. Kıl döngüsündeki karışıklığa bağlı gelişen, tüm saçlı deriyi kapsayan saç kaybıdır. Telogen effluvium fiziksel ve ruhsal hastalık etmenlerine karşı saç kıllarının tepkisidir. Kadınlarda Erkeklere oranla daha çok görülür. Belli bir yaşı yoktur, herhangi bir yaşta olabilir. Nedenlerine göre fizyolojik ve patolojik olarak ikiye ayrılır. Bir kısmı bazı fizyolojik nedenlere bağlıdır ve dökülen saçlar herhangi bir tedaviye gerek kalmadan yeniden çıkar. Bebeklerde doğumda var olan saçların dökülmesi bu türden bir dökülmedir. Yine hamilelik ve sonrasında görülen saç dökülmeleri de kendiliğinden çıkar. Ancak, yeterli ve dengeli beslenme, gerekirse vitamin ve mineral takviyeleri dökülen saçların yeniden çıkışını çabuklaştırır. Fizyolojik nedenlere bağlı bu türden dökülmeler bir hastalık belirtisi değildir ve sebebi kesin olarak bilinmemektedir.
Patolojik telogen effluvium ise stres ve çeşitli hastalıklarda görülür. Patolojik telogen effluvium türü saç dökülmesinde tetikleyici faktörlerin ortaya çıkmasından 3-4 ay sonra dökülme görülür.
AIDS, Tifo, malarya, kanamalı ateş gibi bakteriyel ve viral hastalık, yüksek ateş yapan diğer hastalıklar telogen effluviuma neden olabilir.
6 aydan kısa süren Telogen effluvium akut, 6 aydan uzun süren telogen effluvium ise kronik telogen effluvium adını alır. Telogen dökülmenin en yaygın olanı akut telogen effluvium’dur.
Anagen Effluvium
Anagen effluvium büyüme evresindeki saçların dökülmesidir. toksik etkilerle, kıl foliküllerinde yaşanan yapısal bozulma sonucu anagen kılın ani olarak dökülmesidir. Anagen effluvium nedeniyle meydana gelen dökülme tüm saçlı deriyi kapsayan yani diffüz dökülmedir. anagen kılların dökülmesi hiçbir zaman normal görülemez. Kanser hastalarının ilaçlı tedavisinde (kemoterapi) meydana gelen dökülme bu tip dökülmeye örnektir. Kemoterapide kullanılan ilaçlar kanser hücrelerini yok ederken aynı zamanda saç hürelerine de zarar vermekte, saç foliküllerinde yapısal bozulmalara sebep olmaktadır. Civa ve talyum zehirlenmeleri, radyasyona maruz kalma, bazı bitkisel toksinler, çok şiddetli düzeyde protein eksikliği anagen effluvium nedenleri arasında sayılabilir. Anagen effluviumda saç dökülmesi çok ani gelişir. Birkaç haftada saçlarının % 90’ı dökülebilir. Bu tür dökülmeye sebep olan zehir veya benzer etki yapan kimyasaldan uzak kalındığı zaman saçlar yeniden çıkar.
