Saç dökülmesi, normal saç teli yenilenmeleri dışında, çok sayıda saç telinin çeşitli nedenlere bağlı olarak kaybedilmesi sonunda başın belirli bölgelerinde derinin çıplak kalması veya seyrek saçlı bir görünüm kazanmasıdır.
Saç dökülmesi problemi hem kadın, hem de erkeklerin ortak sorunudur. Saç dökülmesi, kendisini ortaya çıkaran faktörlere de bağlı olarak farklı tiplere ayrılır.
Hormonların etkisi veya genetik faktörler yanında üzüntü, stres, saç derisinde meydana gelen mantar veya diğer deri hastalıkları, ya da daha başka enfeksiyon hatalıkları, beslenme bozuklukları, yanlış saç bakımı, mevsim değişiklikleri gibi faktörlere bağlı saç dökülmesi olarak meydana gelebilir.
Erkeklerde görülen saç dökülmesinde %70-75 oranında genetik faktörler etkilidir. Kadınlarda ise daha çok hormonal değişiklikler ve stres faktörlerine bağlı saç dökülmesi görülür.
Saç dökülmesi geçici veya kalıcı olabilmektedir.
Kalıcı saç dökülmesinde dökülen saçların yerine bir daha saç gelmez. Hormonların etkisi veya genetik faktörlerden kaynaklanan androjenik saç dökülmesi bu türden bir dökülmedir.
Ancak, stres, saç derisinde meydana gelen mantar veya diğer deri hastalıkları, beslenme bozuklukları gibi faktörlere bağlı dökülmelerden sonra söz konusu etkilerin ortadan kalkmasıyla, dökülen saçlar yerine tekrar yeni saçlar çıkar. Örneğin deri enfeksiyonlarının tedavi edilmesi veya kemoterapinin sonlandırılması neticesinde kişi eski saçlarına yeniden kavuşur.
Geçici saç dökülmesi sorunu
Stres, ateşli hastalıktır, çeşitli enfeksiyon hastalıkları, beslenme bozuklukları, kemoterapi gibi ilaç tedavileri, mevsim geçişleri, hava kirliliği gibi faktörlere bağlı olarak geçici saç dökülmesi yaşanabilmektedir. Kemoterapi sonrası görülen saç dökülmesi geçici saç dökülmesi sorununa örnek olarak verilebilir. Hastalık ve stres vücut direncini düşürür ve bağışıklık sistemini zayıflatır. Vücutta meydana gelen değişikliklerden en fazla etkilenen hücreler saç hücreleridir.
Normal dökülmelerden farklı olarak, yoğun bir şekilde saç dökülmesi gözlendiği zaman hemen bir hekime başvurulması gerekir. Böylece dökülmenin nedeni erken dönemde tespit edilerek gerekli tedaviye başlanır. Erken müdahale tedavide başarıyı artırır, saç dökülmesi durdurulabilir.
Geçici saç dökülmelerinde dökülme şekli ve yoğunluğu dökülmeye sebep olan sorununa ve kişiye bağlı olarak değişir.
Geçici saç dökülmesi bir hafta sürebileceği gibi 6-7 ay da sürebilmektedir.
Kalıcı saç dökülmesi sorunu
Erkek tipi saç dökülmesi olarak adlandırılan ve hormonal ve genetik nedenlere bağlı olan saç dökülmesi kalıcı saç dökülmesinin en çok rastlanan çeşitidir. Kalıcı dökülmede dökülen saçın yerine yenisi çıkmaz. Saç folikülü canlılığını yitirir. Ancak bu tür dökülmelerde erken yapılan müdahale dökülmeyi yavaşlatmakta, hatta durdurabilmektedir.
Farklı nedenlere bağlı olarak yaşanan saç dökülmesi
Saç dökülmesinin çok çeşitli nedenleri bulunsa da yaygın olarak görülen saç dökülmelerinin kaynağı aynı olmaktadır. Erkeklerde görülen saç dökülmesinin nedeni çoğunlukla kalıtsal faktörlerdir. Kadınlarda ise menopoz, hamilelik ve bazı iz element eksiklikleri en çok görülen saç dökülmesi nedenleridir.
Bunlardan başka, üzüntü, stres, kirli hava, mevsim değişiklikleri, çeşitli hatalıklar, beslenme bozuklukları hormonlardan kaynaklanan rahatsızlıklar hem kadınlarda hem de erkeklerde saç dökülmesine sebep olabilir.
Saç dökülmesi sorununun yaşla ilgisi nedir?
Dökülme sorunu yaşla doğrudan bağlantılı değildir. Ancak, saçlar en erken ergenlik döneminde görülmeye başlar. Bazılarında ise daha geç dönemlerde ortaya çıkar.
Enfeksiyonlara bağlı olarak gelişen saç dökülmesi
Her türlü enfeksiyon genel vücut dengesini olumsuz etkiler. Bir enfeksiyon hastalığının kişinin cilt ve saç sağlığını etkilemeyeceği düşünülemez. Saç hücreleri hızlı çoğalan hücre grubundandır. Bu nedenle vücut gelişimine tesir eden her türlü hastalıktan kolay etkilenirler.
Bazı enfeksiyon hastalıklarında cilt yüzeyinde lezyonların, sivilcelerin oluştuğu bilinen bir gerçektir. Diş ve diş eti enfeksiyonlarının bile cilt ve saç sağlığını olumsuz etkilediği, saçkıran ve bölgesel saç dökülmelerine yol açtığı ileri sürülmektedir. Enfeksiyon hastalıklarında bağlı saç dökülmeleri enfeksiyonun kurutulması sonrasında sona erer ve dökülen saçlar tekrar çıkar.
Saç dökülmesine neden olan hastalıklar
Bazı çevresel dış etkenler yanında çeşitli hatalıklar da saç dökülmesine neden olur. Bu hastalıklar: saç kıran (alopesi areata), bazı ateşli hastalıklar, Tiroit hastalıkları, kanserler, kafa derisinde mantar ve diğer patojenlerin meydana getirdiği enfeksiyonlar, saç koparma hastalığı (trichotillomania), Demir eksikligi anemisi, karaciger ve böbrek bozuklukları, alopecia areata gibi hastalıklardır.
Tiroit hastalıkları
Tiroid bezi, boynun bölgesinde yer alan ve salgıladığı hormonlarla vücut metabolizmamızı düzenleyen bir organdır. Tiroid hormonları T3 ve T4 metabolizma için çok önemlidir. Tiroid hastalıkları, tiroid bezi büyümesi olan guatrdan tiroid kanserine kadar değişebilmektedir. Tiroid hastalıkları, fazla ya da az hormon salgılanmasına neden olur ve çeşitli rahatsızlıklara yol açabilir. Bu rahatsızlıklar halsizlik, kilo alma veya kilo kaybı, çabuk yorulma, uyuşukluk, soğuya karşı aşırı duyarlılık gibi rahatsızlıklardır. Tiroit hastalıklarının yol açtığı bir diğer sorun da saç dökülmesidir. Dökülmenin sonlandırılabilmesi hastalığın tedavisiyle mümkündür.
Kafa derisinde meydana gelen enfeksiyonlar
Kafa derisinde oluşan enfeksiyonlar saç köklerine zarar verdiğinden yoğun bir şekilde saç dökülmesine neden olur. Kafa derisinde oluşan enfeksiyonların başlıca etmeni mantarlardır. Enfeksiyonun tedavisi ile birlikte dökülen saçlar genellikle yeniden çıkar.
Kanser tedavisi
Vücuttaki kanserli hücrelerini yok etmek için kullanılan ilaçlar vücudun normal hücrelerine de zarar verir. Kanser hastalığının tedavisinde kullanılan ilaçlardan en çok etkilenen vücut hücreleri, vücutta en hızlı çoğalan hücrelerdir. Hızlı çoğalan hücrelerin başında ise saç hücreleri gelir. Bu nedenle ilaçlı tedavi (Kemoterapi) gören kanser hastalarında yoğun bir saç dökülmesi yaşanır. Kemoterapi sona erdiği zaman dökülen saçların yerine yenileri çıkar.
Trichotillomania
Saç koparma hastalığı olarak da bilinir. Psikoloşik bir rahatsızlıktan kaynaklanan ve kişinin saç çekmesi veya yolması ile şekillenen bir saç dökülmesidir.
Alopecia areata (saç kıran)
Saçlı deride kıl kaybı yapan bir hastalıktır. Genellikle saçlı deri yüzeyinin tamamında dökülme meydana gelmez. Deri yüzeyinde bir tane veya çok sayıda bozuk para şeklinde yuvarlak öbekler halinde saçsız alanlar oluşur. Her yaşta görülebilse de genellikle çocuk ve gençlerde görülür. Stres veya sinirsel bozukluklara bağlı olabileceği gibi mantar enfeksiyonuna bağlı olarak da meydana gelebilir. Hastalığın ortaya çıkışından sonra 6 ay ile 1 yıl içinde iyileşme görülebilmektedir.
Mantar enfeksiyonuna bağlı olarak da meydana saç kıran (tinea tonsurans) bulaşıcıdır.
Demir eksikliği anemisi
Kandaki demir eksikliği bağlı olarak gelişen bir rahatsızlıktır. Anemi, adet döneminde kan kaybı yaşandığından kadınlarda erkeklere göre daha çok görülen bir rahatsızlıktır.
Anemi, saçlarda kırılma, saç dökülmesi, tırnaklarda kırılma ve deride trofik bozukluklar, sinirlilik, halsizlik, uykusuzluk hali yaşama, depresif ruh hali rahatsızlıklara da yol açar. Kadınlarda rastlanan saç dökülmesinin en yaygın nedeni demir eksikliği anemisidir.
Yanlış beslenme yöntemleri sonucunda yaşanan saç dökülmesi
Vitamin ve iz mineral eksikliği sonucunda saç dökülmesi sorunu yaşanır. Örneğin çinko eksikliğinde saç dökülmesi ve saçlarda diğer problemlerin ortaya çıkmasına yol açabilir. Bazı Vitamin eksikliklerinde de saç dökülmesi görülmektedir.
Besin eksiliği sorununu önleyebilmek için yeterli ve dengeli beslenmeli pekmez, meyve ve sebze tüketimine ağırlık vermek gerekir.
Saç dökülmesini önleyebilmek adına dikkat edilecek faktörler
- Saçlar haftada en az iki defa yıkanmalıdır.
- Saçlar saç boyası, saç kremi, jöle gibi kimyasal ürünlere maruz bırakılmamalı.
- Yumuşak bir tarak kullanılmalı ve saçlar her gün taranmalı.
- Saçlara kuvvet uygulayan ve kopmalara yol açan saç şekillendiriciler çok fazla kullanılmamalı
- Saçlar çok sıkı bir şekilde bağlanmamalı genellikle doğal bırakılmalı.
- Hekim tavsiyeli bakım yağları ve şampuanlar kullanılmalı.
- Bol vitamin ve mineral içeren ve çiğ olarak tüketilen meyve ve sebze gibi yiyecekler tüketilmeli.
- Stresten ve kirli ortamlardan uzak durulmalı.
- Saç yıkamada aşırı sıcak su kullanılmamalı.
- Sigara ve alkolden uzak durmalı.
Dökülen saçlar yeniden çıkar mı?
İrsi olarak dökülen saçların yeniden çıkması mümkün değildir. Hastalıklara bağlı dökülen saçlar hastalığın tedavisi sonrasında yeniden çıkar. Örneğin, kemoterapi gören kanser hastalarında yoğun bir saç dökülmesi yaşanır ve kemoterapi sonlandırıldığında dökülen saçların yeniden çıkar.
İlginizi Çekebilir: Uyuyan Saç Kökleri Nasıl Uyandırılır?
